Artykuły - Ameryka Alaska się wyludniaNa podstawie: Alaska Dispatch News
Opracował: Włodek Rybicki
Foto: www.girlscoutsalaska.org
Praktycznie ludność Alaski stale rosła (rozpatrując przyrost na przestrzeni dekad: 1920, 1930, 1940 itd.) z jednym gwałtownym spadkiem na początku XX wieku, kiedy to skończyła się sławna gorączka złota na Alasce i poszukiwacze masowo zaczęli opuszczać niegościnne, wilgotne i nie oferujące podstawowych wygód tereny alaskanskiego interioru.
Oto jak przebiegały zmiany alaskańskiej populacji na przestrzeni lat i jakie sią prognozy na przyszłe oraz co z tego wynika.
więcej | 16.12.2015 r.
Artykuły - Grenlandia Grenlandia czyli kraina pełna niespodzianekTekst: Maria Dybowska
Foto: Gerald Zinnecker
Jednym z podstawowych, należy dodać, tradycyjnych zajęć Grenlandczyków jest rybołówstwo, dlatego wśród kamiennych figur, które można napotkać błądząc po wyspie nie mogło zabraknąć postaci bogini morza Seide, do której rybacy zwykli zwracać się z prośbą o pomoc, chcąc zapewnić sobie pomyślny połów. Woda jest jednym z żywiołów, które mają wpływ na życie Grenlandczyków, przede wszystkim ich gospodarkę.
Zapiski Marii Dybowskiej z pobytu na Grenlandii ...
więcej | 21.01.2014 r.
Artykuły - Ameryka Eskimosi kanadyjscy w liczbachNa podstawie: Inuit Tapiriit Kanatami
Opracował: Włodek Rybicki
Foto: Internet
Przedstawiamy raport dotyczący danych statystycznych Inuitów kanadyjskich. Raport został opublikowany przez Inuit Tapiriit Kanatami (ITK) organizację, która zrzesza 55000 Eskimosów żyjących w 53 wspólnotach na całym regionie Inuvialuit czyli Kanadyjskim Terytorium Północno-Zachodnim, Nunavut, Nunavik (Północny Quebec) i Nunatsiavut (Północny Labrador) oraz rozległych regionach Polarnych, nazywanych przez Eskimosów Nunangat. ITK założona została w 1971 roku i reprezentuje oraz wspiera interesy Eskimosów na różnych płaszczyznach - społecznej, kulturowej a także politycznej.
więcej | 29.03.2013 r.
Artykuły - Azja Język itelmeńskiTekst: Maria Dybowska
Grafika: źródło - Internet
Itelmeni zamieszkują zachodnie wybrzeże półwyspu Kamczatka w Federacji Rosyjskiej. Jest to najstarszy tubylczy lud Półwyspu, którego liczbę szacuje się obecnie na 1450 osób i który zachował swój język oraz tradycyjny styl życia. Zamieszkuje w przeważającej większości region w pobliżu miejscowości Tigil i Kovran. Utrzymują się generalnie z polowań, połowów na łososia, zbieractwa roślin jadalnych. W zimie natomiast korzystają z tradycyjnych środków transportu - psich zaprzęgów i sanek.
Zapraszamy na tekst Marii Dybowskiej poświęcony językowi itelmeńskiemu ...
więcej | 12.10.2012 r.
Artykuły - Azja Wyspy Komandorskie - Aleuci, Krowa morska i ...Tekst: Maria Dybowska
Grafika: Rysunek Aleuta, Rosyjskie Towarzystwo Geograficzne
Rosjanie byli pierwszymi przybyszami, którzy zjawili się na Wyspach Komandorskich bezpośrednio po Ich odkryciu. Aleuci zostali na nie przewiezieni w 1828 roku z Wysp Aleuckich (Attki i Attu) przez rosyjsko - amerykańską kompanię w celu zasiedlenia odkrytych wysp i doglądania polowania na morskie ssaki.
Aleuci wrócili więc teoretycznie do miejsca, z którego ok. 9000 lat temu wyruszyli w kierunku Ameryki, badania prowadzone przez archeologów i antropologów wskazują na nich jako rdzennych mieszkańców Wysp Komandorskich. Ale ponowne zasiedlanie tych wysp przebiegało niezwykle brutalnie. Zachowały się drastyczne opisy z nim związane.
Maria Dybowska.
więcej | 07.03.2012 r.
Literatura - Marian Adamus Eskimosi. Kultura, Język, FolklorTekst: Włodek Rybicki
Jest to książka interdyscyplinarna. Marian Adamus zawarł w niej informacje zarówno z dziedziny archeologii, historii, etnologii i przede wszystkim językoznawstwa. W sposób bardzo zgrabny zahacza wszystkie najważniejsze tematy, jakie związane były z ludnością eskimoską u progu XXI wieku. Opisując historię czy zwyczaje skrzętnie przemyca trudne zagadnienia lingwistyczne co czyni książkę atrakcyjną i zrozumiałą nawet dla laika. "Skacząc" z tematu na temat dotyka wielu kwestii pozbawiając nas monotonii historycznej chronologii. To naprawdę świetne 167 stron tekstu.
więcej | 10.02.2012 r.
Słowo od autora - Stanisław Cieślik: Czytając ten tekst po 8 latach od napisania zdaję sobie sprawę, że zawiera wiele uchybień. Nie łatwo było zdobyć materiały z uwagi na to, że większość książek i opracowań dotyczących interesującego mnie tematu, które odnalazłem w bibliotekach, było wydanych w języku rosyjskim. Ponadto teksty, na których się opierałem były pisane w różnych latach (epokach ustrojowych) i przez różnych autorów. Stąd mam wrażenie, że niektórzy z nich pisząc o narodach Rosji (bądź ZSRR) musieli zwracać uwagę na występującą cenzurę lub wyrażali niekiedy własną opinię na temat wydarzeń u naszych wschodnich sąsiadów. Mogą więc pojawiać się pytania na temat ich pisarskiej obiektywności.
więcej | 16.11.2010 r.
Projekty - Światowe Deklaracja Nuuk 2010Opracował: Włodek Rybicki
Logo: www.inuit.org
Można powiedzieć, że to taka eskimoska olimpiada. Raz na cztery lata organizowane jest Walne Zgromadzenie przedstawicieli Eskimosów z Kanady, Grenlandii, Rosji i Stanów Zjednoczonych - Inuit Circumpolar Council. W tym roku przypadła okrągła, 30 rocznica spotkań. Dla Eskimosów to bardzo ważne wydarzenie, gdzie wszyscy razem mogą omawiać i decydować na temat istotnych problemów dotyczących ich niemałego przecież regionu. Uchwalone decyzje są podstawą i mapą przewodnią do prac prowadzonych w terenie. ...
więcej | 27.10.2010 r.
Artykuły - Europa Polityka równości wobec mniejszości etnicznych w NorwegiiTekst: Włodek Rybicki
Foto: Lars Pirak
Dość spory "problem" stanowią obecnie ludy tubylcze regionów Północy, których tradycyjny rytm życia został zburzony bądź zaburzony przez ingerencję kolonizatorów i zderzenie odmiennych kultur. Problem ten występuje praktyczne na obszarze całej Arktyki, choć odnosi się również (a być może nawet i w szczególności) do innych rdzennych nacji. W naukach etnologicznych nazywany jest akulturacją ...
więcej | 23.09.2010 r.
Artykuły - Ameryka Kanada przeprasza Inuitów za przymusowe przesiedleniaTekst: www.cbc.ca
Opracował: Włodek Rybicki
Foto: www.cbc.ca
W roku 1953 i 1955 rząd kanadyjski przeprowadził eksperyment zasiedlenia najdalszych krańców Dalekiej Północy. Operacja została przeprowadzona relokując społeczności tubylcze z Pond Inlet i Inukjuak (dawniej Port Harrison).
Mimo protestów Eskimosów, w roku 1953 na miejsce Resolute Bay dotarły 23 osoby i 27 psów. Program relokacji w początkowej fazie odbył się bez zapewnienia na miejscu niezbędnej infrastruktury. Kontrowersje w tej sprawie trwały od samego początku i w roku 1996 rząd Kanady zdecydował się wypłacić Eskimosom odszkodowanie w wysokości 10 milionów $. Teraz do tej kwoty dołączył również oficjalną notę z przeprosinami.
więcej | 25.08.2010 r.
Artykuły - Ameryka Nunatsiavut: Ziemia Labradorskich EskimosówTekst: Włodek Rybicki
Foto: www.labradorart.com
Dzisiejsi Eskimosi Labradorscy wywodzą się z tak zwanej kultury Thule. Na teren Półwyspu przybyli stosunkowo niedawno, bo w drugiej połowie XV w., czyli na krótko przed Europejczykami. W odróżnieniu od pozostałych grup kanadyjskich Eskimosów, Inuici Labradorscy bardzo wcześnie zetknęli się z białymi kolonizatorami. Pierwsze spotkania miały miejsce już koło 1760 roku. Znaczący wpływ na kontakty między Inuitami Labradorskimi a Białymi mieli osiadli w Nowej Fundlandii i Labradorze Bracia morawscy. Dzisiaj teren ten nazywany jest Nunatsiavut a Inuici posiadają szeroką autonomię.
więcej | 31.05.2010 r.
Projekty - Polskie Komitet Badań Polarnych przy Prezydium
Polskiej Akademii NaukNa podstawie: www.igf.edu.pl
Opracował: Włodek Rybicki
Foto: Krzysztof Rybicki
KBP przy Prezydium PAN w latach 2007 - 2008 pełnił również funkcję Polskiego Komitetu ds. 4 Międzynarodowego Roku Polarnego. Nadrzędnym celem działań Komitetu Badań Polarnych w 2008 roku było:
• Zabezpieczenie udziału polskich instytucji naukowych w międzynarodowych programach zawiązanych z 4th International Polar Year (4IPY) - 4 Międzynarodowym Rokiem Polarnym 2007 - 2008 (MRP).
• Kontynuacja prowadzenia działalności wydawniczej na wysokim poziomie merytorycznym i edytorskim kwartanika "Polish Polar Research", znajdującego się na tzw. "liście filadelfijskiej".
więcej | 23.02.2010 r.
Europejska część Arktyki zamieszkiwana jest w głównej mierze przez Lapończyków (Samów, Saamów lub Sapmi) oraz na wschodzie - Nieńców, Komi, Wepsów, Karelów, Ewenków i pomniejsze grupy tubylcze. W niniejszym artykule skupimy się jedynie na Lapończykach.
Nie jest to etnonim zupełnie nieznany. Często region ten kojarzony jest z ojczyzną świętego Mikołaja i gwiazdkowymi prezentami. Natomiast o samej ludności lapońskiej, skąd pochodzą, kim są, o ich kulturze wiemy już nieco mniej ...
więcej | 18.02.2010 r.
Niewielu z nas miało okazję oglądać niedźwiedzia polarnego w warunkach naturalnych. Niegościnne tereny Arktyki nie sprzyjają tego typu obserwacjom. Ze względu na olbrzymie terytorium na jakim występują, jak również samotny tryb bytowania, nie lada problem sprawiają one również naukowcom, którzy prowadzą analizy, statystyki i badania nad tymi ssakami.
Niniejszy artykuł ma na celu przybliżyć nieco sylwetkę tego największego drapieżnika Arktyki.
więcej | 12.01.2010 r.
Portal Arktyka poleca
Kamczatka i jej ludy autochtoniczne
Unikatowe opracowanie Marii Dybowskiej na temat życia, pracy i twórczości znakomitego polskiego uczonego - Benedykta Dybowskiego. Opisy ludów autochtonicznych zamieszkujących Syberię.
mariadybowska[at]interia.pl
Witamy
Zwracając uwagę na mapę zasiedlenia terenów na kuli ziemskiej, od razu dostrzeżemy, że rozmieszczenie jest zdeterminowane i podyktowane przez środowisko naturalne.
Pierwsze słowa, które przychodzą nam na myśl, i z którymi Arktyka nam się kojarzy, to przede wszystkim śnieg, lodowa pustynia, foki, niedźwiedzie polarne i oczywiście Eskimosi.
Geograficznie Arktyka obejmuje obszar 21 milionów kilometrów kwadratowych a jej granice zostały wytyczone przez średnią temperaturę lipca, która nie przekracza 10 stopni Celsjusza. Kulturowo natomiast, Arktyka zajmuje znacznie szerszy obszar. I tak na przykład w Rosji mianem Małych Ludów Północy określa się prawie wszystkie autochtoniczne ludy Syberii, aż po jej południowe granice.
Zobacz fascynujący świat lodu na filmach |
Serwis Arktyka.org |