Sytuacja niedźwiedzia polarnego

strona:

1 | 2

Spory na temat statusu niedźwiedzi polarnych.

W marcu 2009 roku podczas szczytu pięciu krajów arktycznych w Tromso w Norwegii ustalono, że zmiany klimatyczne mają negatywny wpływ na populację niedźwiedzi polarnych i ich siedlisk. Prawie rok po fakcie przeniesienia niedźwiedzia polarnego przez Stany Zjednoczone na listę gatunków zagrożonych (14 maja 2008), rząd kanadyjski nadal ma dylemat czy również umieścić go na liście gatunków specjalnej troski. Dyskusja na ten temat toczy się wśród dwóch opozycyjnych grup - biologów, ktorzy uważają, że wraz z zanikiem pokrywy lodowej niedźwiedź polarny jest w niebezpieczeństwie oraz Inuitów, którzy z kolei twierdzą, że populacja niedźwiedzi nie zmienia się i pozostaje cały czas w dobrej kondycji. Szacuje się, że w samej tylko Kanadzie żyje 15 500 niedźwiedzi polarnych czyli około 60 procent światowej populacji. Grupy tubylcze natomiast twierdzą, że jest to stan dwukrotnie wyższy niż 50 lat temu co może świadczyć jedynie o braku jakiegokolwiek zagrożenia.

W latach 1960 i 1970-tych, łowiectwo stało się poważnym zagrożeniem dla niedźwiedzi. W momencie zimnej wojny, pomimo napięć i podejrzeń, niedźwiedzie polarne znalazły się pod tak ogromną presją ze strony myśliwych, że przełomem w tej sytuacji mogło być jedynie osiągnięcie międzynarodowego porozumienia. Umowa międzynarodowa w sprawie ochrony niedźwiedzi polarnych została podpisana w Oslo, 15 listopada 1973 przez pięć krajów na terytorium których zamieszkuje populacja niedźwiedzia polarnego: Kanady, Danii - Grenlandia, Norwegia, USA i byłego ZSRR.

Przez tysiące lat niedźwiedzie polarne przystosowały się do surowego środowiska arktycznego. Na drodze ewolucji wykształciły cechy umożliwiające przetrwanie w skrajnie ekstremalnych warunkach, gdzie temperatura otoczenia spada poniżej 40 stopni Celsjusza. Niestety natura nie wykształciła u tego gatunku odporności na kule myśliwskich sztucerów.

Umowa z Oslo była jednym z pierwszych i najbardziej udanych międzynarodowych środków ustanowionych w celu ochrony tego gatunku w XX wieku. Spuścizną owego porozumienia jest dzisiejsza dalsza współpraca naukowców tych krajów w obliczu nowych zagrożeń dla niedźwiedzi, szczególnie zachodzących zmian klimatycznych, zanieczyszczenia środowiska, działalności przemysłowej oraz kłusownictwa.

Podczas ostatniego posiedzenia IUCN Polar Bear Specialist Group (Kopenhaga, 2009), naukowcy przedstawili informacje na temat obecnego stanu populacji i przewidywanych trendów spadków bądź wzrostów liczebności.

Generalnie wyodrębnia się 19 podgrup populacji niedźwiedzi polarnych zamieszkujących całą Arktykę. Z danych zebranych przez naukowców wynika, iż osiem populacji spada, trzy są stabilne, jedna rośnie a w stosunku do siedmiu nie zdołano zebrać wystarczających danych, na których opierają się statystyki. Zmiana jaka nastąpiła w porównaniu z rokiem 2005 jest następująca - pięć było spadkowych w 2005 roku, pięć było stabilnych dwie wykazywały tendencję zwyżkową. Podczas spotkania delegatów w Kopenhadze odnowiono wnioski z poprzednich posiedzeń i uznano, że największym wyzwaniem dla ochrony niedźwiedzi polarnych są zmiany ekologiczne w Arktyce związane z ociepleniem klimatu.

Region	Pomiary z powietrza / Analiza zauważonych śladów		Dodatkowa / alternatywna analiza
	Liczba (dane z roku)	Liczba szacunkowa lub min/maks	Liczba (dane z roku)	Liczba szacunkowa lub min/maks	Historyczne roczne migracje (średnia z 5 lat)	Potencjalne maksymalne roczne migracje	Obserwowane lub przewidywane trendy	Status	Przewidy- wane ryzyko spadku populacji
Wschodnia Grenlandia	nieznana				70	50	niepełne dane	niepełne dane	nieznane
Morze Barentsa	2997 (2004)	2299 4116			na		niepełne dane	niepełne dane	nieznane
Morze Karskie	nieznana				na		niepełne dane	niepełne dane	nieznane
Morze Łaptiewów	800-1200 (1993)				brak		niepełne dane	niepełne dane	nieznane
Morze Czukockie		2000 (1993)			43 - Alaska, nieznane lecz znaczne na Czukotce	uncertain	niepełne dane	niepełne dane	nieznane
Południowe Morze Beauforta	1500 (2006)	1000-2000			58	81	malejący	obniżony	nieznane
Północne Morze Beauforta	1200 (1986)	133-2097			36	65	stabilny	nieobniżony	nieznane
Cieśnina Melville'a	161 (1992)	121-201	215 (1996)	99-331	4	7	wzrastający	znacznie obniżony	bardzo niskie
Zatoka Norweska	190 (1998)	102-278			3	4	malejący	nieobniżony	wysokie
Cieśnina Lancastera	2541 (1998)	1759 3323			74	85	stabilny	nieobniżony	wysokie
Cieśnina M'Clintocka	284 (2000)	166-402			3	3	wzrastający	znacznie obniżony	bardzo niskie
Zatoka Boothia	1523 (2000)	953-2093			46	74	stabilny	nieobniżony	niskie
Basen Foxe'a	2197 (1994)	1677 2717	2300 (2004)	1780 2820	97	109	stabilny	nieobniżony	niskie
Zachodnia Zatoka Hudson	935 (2004)	794-1076			45	64	malejący	obniżony	bardzo wysokie
Południowa Zatoka Hudson	1000 (1988)	684-1116			37	43	stabilny	nieobniżony	niskie
Basen Kane'a	164 (1998)	94-234			11	15	malejący	obniżony	bardzo wysokie
Zatoka Baffina	2074 (1988)	1544 2604	1546 (2004)	690 2402	217	234	malejący	obniżony	bardzo wysokie
Cieśnina Davisa			1650 (2004)	1000-2300	65	74	niepełne dane	niepełne dane	niskie
Biegun Północny	nieznana				brak

Pod parasolem IUCN kryją się dwie specjalistyczne grupy robocze. Kilka słów na temat historii - we wrześniu 1965 roku zostało zorganizowane spotkanie naukowe na Uniwersytecie Alaska w Fairbanks. Był to pierwszy poważny meeting naukowy, który omawiał kwestie związane z podstawowymi środkami przedsięwziętymi w celu ochrony niedźwiedzia polarnego (Ursus maritimus). To forum trzy lata później zostało oficjalnie ustanowione jako IUCN Polar Bear Specialist Group (PBSG). Natomiast Bear Specialist Group (BSG) powstała w 1988 roku, jako grupa powołana do ochrony gatunków lądowych niedźwiedzia.
W 1992 r. BSG rozpoczęła plan działania dla całej światowej populacji niedźwiedzi i zaprosiła do udziału PBSG poprzez rozwój sekcji niedźwiedzi polarnych. IUCN (Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody i jej Zasobów) Polar Bear Specialist Group składa się z naukowców i menedżerów reprezentujących każdy z pięciu okołobiegunowych krajów, które podpisały umowy międzynarodowe o ochronie niedźwiedzi polarnych w 1973 - Kanada, USA, Grenlandia, Norwegia i Rosja. Od końca lat 1960 - tych, członkowie PBSG spotykają się co 3 lub 5 lat w celu przeglądu i wymiany informacji oraz zaleceń dotyczących zarządzania badaniami naukowymi niedźwiedzi polarnych na całym obszarze Arktyki.

Ekolodzy mają nadzieję, że porozumienie będzie bodźcem dla każdego z krajów do prowadzenia bardziej agresywnej strategii walki ze zmianami klimatycznymi. Porozumienie jednak nawiązuje bezpośrednio do stanowiska Narodów Zjednoczonych i ustaleń Konferencji klimatycznej, która ma się odbyć w Kopenhadze w grudniu 2009 roku, gdzie uczestnicy planują wynegocjować traktat, który ma zastąpić Protokół z Kioto wygasający w 2012 roku.

Następne posiedzenie pięciu państw arktycznych dotyczące statusu niedźwiedzi polarnych odbędzie się w Kanadzie w roku 2011 zaś kolejne w Rosji w roku 2013.

Na podstawie:

1. IUCN/SSC Polar Bear Specialist Group - http://pbsg.npolar.no/en
2. Canadian Broadcasting Corporation - www.cbc.ca
3. A Sea World Education Department Resource - www.seaworld.org
4. Polar Bears International - www.polarbearsinternational.org
5. U.S. Geological Survey - www.usgs.gov
6. National Oceanic and Atmospheric Administration - www.arctic.noaa.gov
7. Biology Department, Davidson College - www.bio.davidson.edu

Niedźwiedź polarny - Ursus maritimus. foto: www.canadapolarbears.com

Strony internetowe organizacji prowadzących projekty, monitoring i prace badawcze związane z niedźwiedziami polarnymi:

1. International Meeting Under the Polar Bear Agreement - www.polarbearmeeting.org
2. IUCN/SSC Polar Bear Specialist Group - http://pbsg.npolar.no/en
3. National Center for Policy Analysis - www.ncpa.org
4. Polar Bears International - www.polarbearsinternational.org
5. The main stop for polar bear information - www.polarbear-world.com/
6. Cove Bear - www.covebear.com
7. National Oceanic and Atmospheric Administration - www.arctic.noaa.gov

1 | 2